Gmina Goszczyn Powiat Grójecki, Biuletyn Informacji Publicznej

Goszczyn - osada o charakterze wiejskim, dawniej miasteczko,  przy dawnym trakcie z Grójca do Przybyszewa. Goszczyno ( taka była pierwotna forma), to nazwa dzierżawcza, od nazwy osobowej Goszcza, z sufiksem – ino. Nazwa osobowa Goszcza wywodzi się od staropolskich złożonych imion typu Gościmir, Gościsław. Już w XV w. zanotowano formę nazwy miejscowej w rodzaju męskim – Goszczyn która utrwaliła się  i funkcjonuje do dzisiaj. 
Ślady osadnictwa w Bądkowie i Goszczynie pochodzą z początku XII w. Goszczyn założony został jako osada książęca na gruntach wsi Bądkowa, nad strugą będącą dopływem Dylówki uchodzącej w Przybyszewie do Pilicy. Nowa szybko rozwijająca się wieś otrzymała od Janusza I, księcia Czerskiego prawa niemieckie w1382 roku i pierwszego sołtysa Golońskiego. Korzystne wówczas położenie, w miejscu skrzyżowania traktu północ-południe i drugiego ze wschodu, sprzyjało rozwojowi handlu i rzemiosła, a także szybkiemu przekształcaniu Goszczyna w miasto, na prawie chełmińskim w 1386 r. Ośrodkiem rozplanowania lokacyjnego stał się – usytuowany w miejscu połączenia dróg – obszerny, prostokątny plac rynkowy, którego główny zarys do dziś pozostał czytelny. 

Już w XIV wieku  Goszczyn  należał do książąt mazowieckich. Po wcieleniu Mazowsza do Korony król Zygmunt I przeznaczył w 1526 roku Goszczyn i folwark Bądków na uposażenie księżnej mazowieckiej Anny, siostry ostatnich Piastów. Goszczyn wraz z całym Mazowszem dostał się w 1527 roku królowej Bonie, która szczególną opieką otaczała całe miasto. Królowa Anna Jagiellonka dekretem z dnia 16 lipca 1594 roku pozwoliła miastu Goszczyn wybudować ratusz i jatki za opłatę czynszu pobieranego na potrzeby miasta.  Święcki w opisie Mazowsza podaje, że wszyscy mieszkańcy Goszczyna są wybornymi sitarzami. Plotą sita z końskiego włosia, a z łyka lipowego wyrabiają przetaki, które potem służą młynarzom do oczyszczenia otrąb. Sitarze ze swoimi znakomitymi wyrobami przedzierali się do Węgier, a nawet do Szwecji, powracając stamtąd ze znacznymi zyskami. Widząc tak piękną pracę obywateli Goszczyna król Zygmunt III Waza w 1614 roku potwierdził cech sitarzy i nadał miastu 4 jarmarki. W dalszych latach te przywileje potwierdzają król Władysław IV w 1633 roku i król Jan Kazimierz w 1663 roku oraz król August III w 1763 roku.
W XVI wieku Goszczyn zaliczał się do znakomitych miast na Mazowszu, w Goszczynie było 421 domów, a mieszkańców 2.000. Między nimi było 27 piwowarów, wyrabiających w 30 browarach 755 warów piwa. Niestety, w sto lat później, inaczej te rzeczy będą się przedstawiać. Przyszły wojny, pożary, ucisk starostów. Ludność emigrowała do Warszawy, która stała się stolicą Polski, gdzie skupił się przemysł i handel i to wszystko razem było przyczyną upadku Goszczyna. Odtąd Goszczyn staje się osadą rolniczą i przybierał coraz bardziej wygląd wsi. 
 W 1771 roku starostwo goszczyńskie miał książę Stanisław Lubomirski, marszałek wielki koronny wraz ze swoją małżonką, opłacając z niego kwarty. Podczas Księstwa Warszawskiego Goszczyn należał do Departamentu Warszawskiego, miał 560 mieszkańców z czego 60 stanowili Żydzi .a przed powstaniem styczniowym liczba ta wynosiła  763osób.
 W roku 1862 w Goszczynie był tylko jeden dom murowany i 91 drewnianych, kościół parafialny drewniany, kaplica drewniana, cztery wiatraki, magistrat i szkoła elementarna. W tym czasie nie było już żadnych targów i jarmarków. Mieszkańcy Goszczyna i okolic brali czynny udział w powstaniu styczniowym, po którym odebrano tytuł miasta  w 1869 r i Goszczyn stał się osadą.
 Prawie cały Goszczyn spłonął wraz z kościołem w dniu 2 lipca 1873 roku. Po spaleniu Goszczyna przestał on być nawet gminą. Gminę przenoszono do tej wsi, z której wybierany był wójt. Z przekazów wynika, że do 1900 roku Goszczyn jeszcze trzy razy nawiedziły duże pożary. W roku 1906, proboszczem parafii kościelnej został ks. Stefan Roguski. Był to ksiądz energiczny i wielki organizator czynów społecznych. Z jego inicjatywy zorganizowana została w Goszczynie Ochotnicza Straż Pożarna, pobudowano szkołę, mleczarnię, założono sklepy spółdzielcze zwane „Ogniwo".

W 1913 roku w Goszczynie, dla całej gminy został zorganizowany kurs rolniczo-sadowniczy, którego wykładowcą był profesor Witalis Urbanowicz. Od tej chwili datuje się początkowy rozwój sadownictwa w gminie Goszczyn. W tym czasie Goszczyn był osadą, której mieszkańcy poza rolnictwem trudnili się handlem i rzemiosłem. Byli szewcy, krawcy, stolarze cieśle, murarze, kołodzieje, kowale i rymarze. W 1924 roku, na prawach związkowych powstała w Goszczynie kasa Stefczyka. Po 1920 roku     z Goszczyna do Warszawy i z powrotem, kursował przez wieś Broniszew, jeden raz dziennie autobus prywatny pod nazwą „Goszczynianka". 
W latach 1927 - 1930 przeprowadzona została w Goszczynie komasacja gruntów. Dla podniesienia rozwoju gospodarstw rolnych Starostwo Powiatowe w Grójcu założyło w gminach Kółka Rolnicze. U niektórych rolników pozakładano poletka doświadczalne roślin uprawnych oraz stada doświadczalne hodowli bydła, trzody chlewnej i drobiu.
Po wybuchu II wojny mieszkańcy stawiają czynny opór okupantowi działając w różnych organizacjach podziemnych, jak: Bataliony Chłopskie, Polski Związek Powstańczy, Związek Walki Zbrojnej, Armii Krajowej. Po wojnie gmina dość szybko się rozwija. W 1946 roku powstają dwa punkty skupu owoców, w 1958 roku Lecznica Zwierząt. W 1947 roku zostało w Goszczynie zorganizowane Koło Gospodyń Wiejskich, a w 1951 roku uruchomiono „Wiejskie Kino Stałe". 
Obecnie Goszczyn to gmina wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie radomskim. Patrząc na dzisiejszy Goszczyn dziś to wieś rolniczo- sadownicza oddalona od Warszawy  o ok. 60 km przy zmodernizowanej tranie E-7 Warszawa – Kraków na przecięciu dróg powiatowych Grójec- Przybyszew tzw. Trakt Królewski i Broniszew – Goszczyn – Kozietuły.